Przyszłościowe środki do mycia włosów takie jak szampony Loreal, Matrix czy Kerestase oparte są na syntetycznych detergentach. Szampony zawierające mydła, działają dobrze w wodzie miękkiej, w wodzie twardej pozostawiają osad na włosach. Niezależnie od składu szamponu jego misją jest oczyszczenie włosów z brudu, nadanie im miękkości i połysku.
Części składowe szamponów można podzielić na:
- środki powierzchniowo czynne o podstawowym działaniu, które mają zadanie oczyszczające i pieniące,
- środki powierzchniowo czynne o wtórnym działaniu, które mają ulepszać oczyszczanie włosów, poprawić właściwości pieniące środka myjącego i stan włosów po umyciu,
- dodatki, które uzupełniają wygląd zewnętrzny szamponu, jak barwa i zapach, czy też, które mają działanie specjalne na włosy, jak lanolina, aminokwasy, wyciągi z ziół itp.
Spośród środków powierzchniowo czynnych najbardziej nadają się do szamponów detergenty anionowe i amfolityczne, oba rodzaje dobrze się pienią. Detergenty kationowe, choćby mają perfekcyjne właściwości oczyszczające wypadające włosy, dobrą zdolność pienienia, są mało używane do szamponów ze względu na działanie toksyczne , a oprócz tego działanie drażniące na oczy. Jednakże detergenty niejonowe, pomimo że oczyszczają dobrze włosy, mają zbyt małe właściwości pienienia się. Z dodatków do szamponów można wymienić: środki bakteriobójcze i przeciwłupieżowe, środki nadające perłowy wygląd szamponu, barwniki, środki zapachowe i środki konserwujące. Na rynku dostępnych jest wiele szamponów. Możemy je zakupić w standardowych drogeriach, sklepach internetowych bądź możemy się udać do hurtowni fryzjerskiej. Jest wiele typów szamponów i wszystkie z nich opiszemy poniżej.
Przezroczyste szampony płynne, które są najbardziej popularne, zawierają w większości laurylowy siarczan trójetanolaminy. Małe ilości lanoliny, alkoholu oleinowego włączane są do szamponów dla włosów suchych.
Płynne szampony opalizujące uzyskuje się przez dodanie środków opalizujących w postaci stearynianów: stearynianu glikolu propylenowego, stearynianu glikolu dwuetylenowego razem z nierozpuszczalnym stearynianem magnezu, cynku, wapnia. Ta postać szamponu daje wrażenie szamponu działającego zmiękczająco.
Szampony a konsystencji stałej lub żelu pakowane w tuby albo słoiki, dawniej produkowano jako odmiany miękkich mydeł, na dzień dzisiejszy częściej z siarczanem laurylosodowym bądź innym detergentem o niskiej rozpuszczalności w temperaturze pokojowej. Żele można również dostać przez zagęszczenie płynnych szamponów metyloceluloza.
Szampony przeciwłupieżowe i lecznicze. Istnieje szereg szamponów, które mają posiadać działanie lecznicze. Firma Wells przykładowo krytycznie odnosi się do leków dodawanych do szamponów, podkreślając, że są one w małym stężeniu, działają zbyt krótko i szybko są usunięte przez spłukanie wodą. Wyłącznie środki antyseptyczne mogą posiadać efektywne działanie.
Do środków bakteriobójczych wykorzystywanych w szamponach należą heksachlorofen (2,2′-metyleno-bis/3,4-6-trójchlorofenol) i bithionol w stężeniu nie przekraczającym 1%.
Heksachlorofen stosowano szeroko w ciągu ostatnich 20 lat w szamponach i środkach kosmetycznych, aż do r. 1972, gdy, na skutek śmiertelnego zatrucia dzieci we Francji przez stosowanie pudru z zawartością heksachlorofenu przekraczającą kilkakrotnie dopuszczalne stężenie zaczęto wycofywać się ze stosowania tego składnika, choć wcześniej nigdy nie notowano powikłań. Zagadnienie heksachlorofenu jest cały czas przedmiotem dyskusji. Siarczek selenu (sélénium sulphide) w 2,5% zawiesinie, siarczek kadmu (cadmium sulphide) i tlenek telluru stosowane są jako środki przeciwłupieżowe. Siarczek selenu ma możliwość posiadać działanie drażniące, przy czym przewlekłe stosowanie siarczku selenu ma możliwość spowodować przetłuszczanie włosów, ich wypadanie, edycję barwy.
Do szamponów leczniczych włącza się także siarkę, dziegcie i związki terpenowe (eukaliptus, biały tymianek), cząber (Satweja hortensis), lebiodkę [Origanum vulgare). Stara się się wprowadzenia sulfonianu bitumino-sodowego jako środka przeciwłojotokowego (Gloor i Pape).
Szampony olejowe oparte są na olejach sulfonowanych (25 do 70%) i wodzie. Są efektywne jako detergenty, nie posiadają właściwości pienienia się. Wykorzystuje się je pozostawiając poprzez pewien czas na włosach. Szampony w proszku oparte są na siarczanie laurylosodowym i magnezowym. Obecnie stosowane są coraz w mało znaczącej liczbie sytuacji ze względu na to , że nie dają włosom korzystnego wyglądu. Szampony w aerozolach nie stanowią nowej odmiany recepturowej, jedynie inny metodę stosowania produktu.
Szampony suche, których założeniem jest usuwanie nadmiaru tłuszczu przez absorbowanie go poprzez cząsteczki pudru, a następnie usuwanie pudru przez szczotkowanie, nie są zbyt skuteczne. Składnikami tych szamponów są: skrobia, ziemia okrzemkowa, proszek korzenia kosaćca, talk, słabe zasady. Szampony suche mogą opierać się również na: benzynie łąkowej, alkoholu izopropylowym 50—70%. Stosowane w większości mogą doprowadzić do silnego odtłuszczenia włosów.
Ze względu na powszechność zastosowania szamponów ważne jest bezpieczeństwo w ich stosowaniu. Środki powierzchniowo czynne mogą przede wszystkim wywierać efekt drażniący, w mniejszym stopniu alergizujący. Z tego względu szampony powinny być badane w kierunku wywoływania podrażnienia w obrębie oka, gdyż przeważnie dostają się do oczu w czasie mycia, podrażnienia w obrębie skóry i ogólnej toksyczności. Niektóre szampony musiały być wycofane z zastosowania ze względu na działanie uszkadzające włosy; badania w tym kierunku są ułatwione aktualnie przez zastosowanie elektronowego mikroskopu stereoskopowego, który oddaje wiernie strukturę powierzchni w szerokim zakresie powiększeń. Inne niekorzystne efekty mogą polegać na wyedytowaniu barwy włosów farbowanych, nadmiernym wysuszeniu włosów i skóry.
